ÁTTA

Scena muzyczna Islandii jest niewielka, ale kreatywna i demokratyczna. W ciągu dnia muzycy mogą ćwiczyć z orkiestrą symfoniczną, a wieczorem grać w zespole metalowym. To nie przypadek, że nasz ukochany islandzki zespół rocka eksperymentalnego Sigur Rós, wyruszył właśnie w trasę koncertową z udziałem dużej orkiestry. Islandzcy symfonicy wspierają ÁTTA [2023], pierwszy album zespołu nagrany po dziesięcioletniej przerwie.

Odważny Kveikur [2013], okazał się być przystankiem końcowym Sigur Rós. Zespół dosłownie i w przenośni dał z siebie wszystko, a potem każdy z muzyków poszedł w swoją stronę. Gdy grupę opuścił multiinstrumentalista Kjartan Sveinsson, na perkusistę Orri Páll Dýrasona spadło oskarżenie o napaść na tle seksualnym, co wykluczyło muzyka z grupy. Wokalista i gitarzysta Jón Ϸór Birgisson przeniósł się w tym czasie do Los Angeles, gdzie rozwijał solową karierę pod pseudonimem Jónsi. Skomplikowana historia uchylania się od płacenia podatków również nie poprawiła sytuacji Islandczyków. Na szczęście pod koniec marca artyści zostali oczyszczeni z zarzutów. Niecałe trzy miesiące później, zupełnie niespodziewanie pojawiła się ÁTTA. Do Jónsiego ponownie dołączyli Kjartan Sveinsson oraz basista Georg Hólm. Jednak aktualne zdjęcie Sigur Rós, nie kipi radością. Młodzieńczą pewność siebie pokryły głębokie bruzdy, a ślady ostatnich perturbacji odbijają się w zgaszonych twarzach muzyków, jakby wciąż nie dawały spokoju.

Dziesięć utworów ÁTTA rozwija się jak cykl pieśni symfonicznych, intymnych i majestatycznych. Smyczki, klawisze, gitary i wokale wznoszą się do dramatycznych wyżyn, podczas gdy słodko-gorzkie melodie czekają na moment uwolnienia. Jónsi nazywa album ciężkim, ale pełnym nadziei. Dodaje, że został napisany w cieniu pandemii, wojny na Ukrainie i wszystkich ziemskich zawirowań trawiących nasze umysły. Industrialna ekspresja Kveikur została tutaj całkowicie wyeliminowana. Sigur Rós, wracają do pierwotnego brzmienia islandzkich postrockowców, z tą różnicą, że szkielet aranżacyjny całego projektu opiera się na ścisłej współpracy z orkiestrą symfoniczną. Gęsta atmosfera płyty sprawia, że trudno odróżnić instrumenty akustyczne od elektronicznych, zwłaszcza gdy lider zespołu podnosi smyczek wiolonczeli, by zagrać na gitarze elektrycznej. Daje znać o sobie brak perkusji. Trudno jest też rozszyfrować teksty – wokalista wciąż używa abstrakcyjnego języka nazywanego Hopelandic.

ÁTTA to szczera próba oczyszczenia – zmycia smutków ziemi, w kilku błogich krokach. Czy zespół wnosi coś nowego? Nie tym razem. Jednak uzdrawiająca moc poszczególnych utworów, głęboka świadomość i wielkie emocje drzemiące w muzyce Islandczyków, wciąż pozostają na swoim miejscu. Album w całej okazałości jest wzniosły, szlachetny i czysty, ale istnieją też dosyć oczywiste wady. Jednorodność nastrojów, melodii i faktur oznacza, że rozległe symfoniczne opowieści Sigur Rós mogą wydać się dość monotonne – może więc nie wszystko naraz. Rzecz w tym, że wystarczy kilka utworów, żeby płytę oswoić, a jednocześnie się w niej nie zgubić.

Krunk, 2023

Foto: Tim Dunk