Dla optymistów jest jeszcze nadzieja

Muzyka soulowa zdaje się być epicentrum wszystkiego. Jazz, blues, rock, pop, folk, z całą pewnością nie byłby sobą, gdyby pozbawić wymienione gatunki soulowego spoiwa. Funk czy hip-hop też potrzebował tego wyjątkowego brzmienia, aby stać się bijącym sercem współczesnej popkultury. Czy znajdzie się śmiałek, który podważy unikalną zawartość katalogu wytwórni Motown? Jest powód, dla którego wszyscy: od The Beatles, Roots po Beyonce, od Davida Bowiego do Kanye Westa nagrali utwory z muzyką nawiązującą do soulowych korzeni. Nie ma więc cienia przesady w stwierdzeniu, że soul znajduje się w centrum muzycznego wszechświata. Jest świętym Gralem, szczytem góry, chwilą absolutnej doskonałości. 

Kiedy dowiadujesz się, że nowy album ANOHNI and the Johnsons – My Back Was a Bridge For You to Cross [2023] jest albumem soulowym, trudno nie mieć nadziei. Gdy później zobaczysz okładkę – archiwalny portret Marshy P. Johnson, aktywistki LGBT zestawiony z tytułem płyty, łatwo się domyślisz, w jakim kierunku będą zmierzać sprawy. My Back Was a Bridge For You to Cross w dużych fragmentach powiela atmosferę kultowego albumu Marvina Gaye'a – What's Going On [1971]. Jego surowe przesłanie miało kluczowy wpływ na charakter nowych piosenek Anohniego; wydatnie usprawniło proces twórczy, nadając mu zwięzłe brzmienie czerpiące z progresywnych elementów rocka i klasyki muzyki soulowej. Gdzieś pomiędzy znalazła się przestrzeń na teksty rozmyślające o ekologii, społeczności trans, jej kondycji i miejscu we współczesnym świecie.  

Wszystkie piosenki są boleśnie szczere. Opowiadają o samotności i nałogach, przedwczesnych zgonach i zmaganiach ze zdrowiem, które wstrząsają tymi kruchymi postaciami. Ballady wykorzystują finezję soulu łączącą rozdzierającą serce warstwę liryczną z podnoszącą na duchu sekwencją akordów granych z odpowiednim wyczuciem. Wszystko to sprawia, że uporczywy ból nagrań pulsuje bardziej dosadnie. Sposób, w jaki Anohni kończy jedną piosenkę wersem: Nie chcę, żebyś był martwy, tylko po to, by rozpocząć następną słowami: Jesteś nie do zdarcia, działa jak cios w samo serce. W innym miejscu rockowa progresja refrenu Scapegoat tworzy atmosferę odzwierciedlającą ucztę duszy i ciała, chłonącą zarówno miłość jak i przerażenie, radość i nienawiść. Być może dlatego, nie jesteśmy w stanie oddzielić uniwersalnego piękna tej płyty od przemocy chwili obecnej, w obliczu której stoi transseksualna i szersza społeczność w Stanach i na całym świecie. 

Wielkim atutem Anohniego są jego możliwości wokalne. Tam, gdzie duża część współczesnego popu okalecza lament, zamieniając krzyk rozpaczy w bezsensowną sztuczkę niekończących się tryli – tutaj Anohni przypomina, jak odrobić lekcje emocjonalnej wokalistyki na poziomie, dla wielu niedostępnym. Podobnie rzeczy mają się z tekstami. Wersy poszczególnych piosenek są doskonale czytelne, a jednocześnie rezonują warstwowymi intencjami; wdziękiem nut sprzeczności, amplitudą nastrojów między drżeniem głosu a sumą bezbłędnej instrumentacji. Osobisty wkład gitarzysty i producenta Jimmy’ego Hogartha zasługuje na szczególne wyróżnienie, a wszystko razem przywołuje myśl, o oceanicznym wymiarze każdej piosenki. 

Niektóre płyty sprawiają, że chcesz przytulić wykonawcę, który wydaje się być na skraju całkowitego rozpadu. Z kolei posępny charakter innych nagrań sprawi, że sam zechcesz uciec w czyjeś ramiona. My Back Was a Bridge For You to Cross obudzi tęsknotę za jednym i drugim. Tak często bywa, gdy usiłujesz zrozumieć wszystkie odcienie miłości i uczynić ten świat trochę lepszym. It Must Change, śpiewa Anohni. Dla optymistów jest jeszcze nadzieja. 

Rough Trade, 2023

Foto: Murdo Macleod