Między rozliczeniem a akceptacją

Wyzwalająca świadomość przemijania skłoniła Justina Vernona do zaproszenia słuchaczy pod ciężkie, bliźniacze wrota Bon Iver – SABLE, ƒABLE [2025], jego dość szorstkiego, opornego, ale ostatecznie hipnotyzującego poddania się siłom zmienności. Długo wyczekiwany album Bon Iver jest aktem osobistego rozrachunku – konfrontacją z przeszłością, nieuchwytnym uściskiem przyszłości i świadomym wysiłkiem akceptującym porzucenie nadmiernej kontroli na rzecz życia tu i teraz. W miarę jak projekt rozrasta się od introspektywnego odosobnienia małej płyty SABLE do porywającej nieprzewidywalności dziewięciu nowych utworów fABLE, możemy prześledzić stylistyczne wolty Vernona i odczytać je jako pole walki fragmentów bardziej swobodnych, z chwilami jakby zastygłymi w bursztynie. 

Choć tekst utworu SPEYSIDE jest poetycko afektywny, finalnie ledwo przykleja się do wycofanej akustycznej manifestacji. To zauważalny trend, który utrzymuje się na całej płycie. Językowa desperacja utworów takich jak Walk Home czy I’ll Be There zamyka się w aranżacjach, które wydają się równie bezsilne jak słowa, które niosą, pozbawiając piosenki wszelkich unikalnych załamań pozwalających rozłożyć zawartość płyty na czynniki pierwsze, skrytykować, a ostatecznie być może docenić.

Najgłębsze i najbardziej pamiętne doświadczenia pochodzą z utworów dotykających stylistycznych wyzwań rozumiejących, że nie da się wrócić do przeszłości. Weźmy taki AWARDS SEASON, w mistrzowski sposób odzwierciedlający zarówno stałość, jak i przemijalność faz księżyca. Uczucie słodko-gorzkiej wdzięczności, przeniesione jest tutaj bezbłędnie przez elektronicznie akcenty, zawołania saksofonu i doskonałe zrozumienie minimalistycznej strategii kompozytorskiej. Równie przekonujące są nieco lżejsze utwory Day One i From, które w bardziej energiczny sposób zgłębiają temat czasu i relacyjnej pamięci. Vernon splata tu pozornie sprzeczne uczucia: obecność i tęsknotę, spokój i niepewność. Pogodny nastrój utrzymuje również refleksyjny If Only I Could Wait odwołujący się do melodyjnej klasyki starszych płyt. A gdy album dobiega końca, zamykający There’s a Rhythmn oferuje niemal filozoficzny wniosek – że rytm istnienia nie przejmuje się naszym bólem, wspomnieniami czy próbami zrozumienia; on po prostu jest. A my możemy jedynie nauczyć się z nim współistnieć.

SABLE, fABLE nie próbuje zrewolucjonizować muzyki Justina Vernona. Zamiast tego proponuje szczere, dalece osobiste spojrzenie na to, czym może być twórczość, gdy zostanie pozbawiona presji spełniania oczekiwań – zarówno cudzych, jak i własnych. Choć nie wszystkie utwory są równie udane, to właśnie ten wewnętrzny rozkład jakości staje się odbiciem głównego tematu płyty – walki między próbą uchwycenia sensu a akceptacją jego ulotności. Vernon nie daje gotowych odpowiedzi, lecz oferuje wyjątkową przestrzeń, by z jego muzyką i przemyśleniami zostać trochę dłużej. 

Jagjaguwar, 2025

Foto: New York Times